كومپيۇتېرنى مەركەز قىلغان زامانىۋى ئۇچۇر تېخنىكىسى نۆۋەتتە مىسلى كۆرۈلمىگەن تەرەققىيات سۈرئىتى بىلەن يەرشارىنى قاپلىماقتا. ئىنسانىيەت تەرەققىيات تارىخىدا، ئۇچۇر يۇقىرى سۈرئەتلىك يول قۇرۇلۇشى تېخنىكىسىغا ئوخشاش، تېز ئومۇملاشقان ۋە ھەرقايسى دۆلەت، رايون ۋە كەسىپلەرنىڭ بىردەك ئېتىراپ قىلىشىغا ئېرىشكەن تېخنىكا كۆرۈلۈپ باققىنى يوق.

لاڭياشەن تېغى داڭلىق مەنزىرىلىك رايونى − ئەنخۇي ئۆلكىسى چۇشيەن ناھىيىسىنىڭ غەربىدە، قەدىمكى نامى موتولىڭ بولۇپ، بۇ لاڭياشەن تېغى، چېڭشىخۇ كۆلى، گۇشەنخۇ كۆلى، سەنگۇ قاتارلىق تۆت مەنزىرىلىك جاينى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

 شىنجاڭنىڭ دەريا سۈيى بايلىقىنىڭ يىللىق ئومۇمىي مىقدارى يەنى دەريالارنىڭ ئومۇمىي سىرغىم مىقدارى 88 مىليارد 200 مىليون كۇب مېتىر كېلىدۇ. سۇ بايلىقى مىقدارى 1 مىليارد كۇب مېتىردىن ئاشىدىغان چوڭ دەريالار 11 چوڭ دەريانىڭ سۇ بايلىقى مىقدارىنىڭ ئومۇمىي يىغىندىسى پۈتۈن شىنجاڭدىكى دەريا سۈيى بايلىقى مىقدارىنىڭ %63.5 ىنى ئىگىلەيدۇ.

قار-بورانغا پىسەنت قىلماي، ھاياتىي كۈچى ئۇرغۇپ تۇرىدىغان ئېگىز تاغ قارلەيلىسى قەيسەرلىكنىڭ سىمۋولىدۇر. مەملىكىتىمىزنىڭ غەربىي شىمالىدىكى يىل بويى قار بىلەن قاپلىنىپ تۇرىدىغان تەڭرىتېغى ۋە شىزاڭنىڭ مېدوگ ئەتراپلىرىدىكى دېڭىز يۈزىدىن  4500 ~5000 مېتىردىن ئارتۇق ئېگىزلىكتىكى تىك يانباغىرلاردىكى تاش دۈمبەللەر قارلەيلىسىنىڭ ئۆسىدىغان جايلىرى ھېسابلىنىدۇ. ئۇ جايلاردا تاش پارچىلىرى دۆۋىلىنىپ كەتكەن، تاغ شامىلى كۈچلۈك، كىلىماتى بىردەمدىلا ئۆزگىرىپ تۇرىدىغان، يەنە كېلىپ ئۇلترا بىنەپشە نۇر رادىئاتسىيىسى كۈچلۈك بولغاچقا، ئادەتتىكى ئۆسۈملۈكلەر زادىلا ئۆسەلمەيدۇ.

شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ دۆلەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى خىزمەتچىلىرىنىڭ رازۋېدكا كىنىشكىسى ۋە ئاپتوموبىل ئالاھىدە قاتناش بەلگىسىنى ئىشلىتىش چارىسى 1998-يىلى 9-ئاينىڭ 9-كۈنى ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ 84-نومۇرلۇق پەرمانى ئارقىلىق ئېلان قىلىنىپ يولغا قويۇلغان.

ھەسۇلتان مەھەللىسى بولسا خوتەن شەھىرى نارباغ كوچا باشقارمىسىغا تەۋە. دۆڭ كوچا مەھەللىسى بىلەن قوشنا. سۈيى ئەلۋەك، بايلىقى مول، قاتنىشى قۇلاي.

دۇنيا بويىچە ھويلا-ئاراملاردا ئۆستۈرۈلىدىغان دەرەخلەرنىڭ بىرى بولغان سېرىق قارىغاي  (يالغان بال قارىغاي) مەملىكىتىمىزنىڭ ئالاھىدە دەرەخ تۈرى بولۇپ، پۈتۈن دۇنيا بويىچە بىردىنبىر تۈر ھېسابلىنىدۇ.

كونا شەھەر كەنتى ئاقسۇ ۋىلايىتى باي ناھىيەسى نىڭ توقسۇن يېزىسى غا جايلاشقان بولۇپ، يېنىدا تۇر كەنتى، ياتۇر كەنتى، ئارامەھەللە كەنتى قاتارلىق كەنتلەر بار.

جامىس مېدىسون ـــ ئامېرىكىنىڭ تۆتىنچى نۆۋەتلىك پىرىزدېنتى. 1751-يىلى 3-ئاينىڭ 16-كۈنى توغۇلۇپ، 1836-يىلى 6-ئاينىڭ 28-كۈنى ۋاپات بولغان.

ئاغۇ يېزىسى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى ئاتۇش شەھىرىنىڭ غەربىي شىمالى، بوغۇز دەرياسىنىڭ ئوتتۇرا ئېقىنىغا جايلاشقان.

قۇللۇق تۈزۈم ياكى قۇلدارلىق ئېكىسپىلاتاتسىيە تۈزۈمىدىكى جەمئىيەتنىڭ دەسلەپكى دەۋرلىرىدە خۇسۇسىي مۈلۈك قاتارىدا ئېلىپ سېتىلغان، تەقدىرى پۈتۈنلەي قۇلدارغا قاراشلىق بولغان، ئۆزى ھېچقانداق ھوقۇق ۋە مال–مۈلۈككە ئىگە بولمىغان چاكار، مەملۇك ياكى قۇل.

جۇڭگو پۇتبولىنىڭ ئاسىيادىن چىقىپ دۇنياغا يۈزلىنىش سەپىرىدە رۇڭ جىخاڭ جۇڭگو پۇتبول كوماندىسى ئۈچۈن زور تۆھپە قوشۇپ، «دۆلەت ماھىرى» نامىغا ئىگە بولغان.